هر فرد با هر میزان کم شنوایی چه ملایم و چه شدید و عمیق نیازمند استفاده از سمعک است. ولی میزان نیاز فرد به استفاده از سمعک در افراد با کم شنوایی ملایم با فردی با کم شنوایی شدید و عمیق متفاوت است . کاندیدای “ایده آل” سمعک کسی است که کم شنوایی دو طرفه ملایم- متوسط و بالاتر داشته باشد. حتی افرادی که یک گوش سالم دارند و گوش دیگرشان دارای مشکل کم شنوایی است نیز از مزایای استفاده از سمعک بهره زیادی می برند.

 سمعک معمولا در افرادی که دچار کم شنوایی خفیف تا متوسط دوطرفه هستند، بیشتر مورد استقبال قرار می گیرد و رضایت بیشتری را برای این افراد به همراه دارد. تنها میزان کم شنوایی نیست که تعیین کننده نیاز به استفاده از سمعک است بلکه موارد ساده ای که کمتر به آن توجه می شود نیز تعیین کننده نیاز به استفاده از سمعک است. مثلا شغل فرد . مثلا فردی که بازنشسته است و بیشتر وقت خود را در منزل و با اعضای خانواده سپری می کند در صورتیکه کم شنوایی ملایم داشته باشد کمتر نیاز به استفاده از سمعک دارد تا فردی که مثلا با همین میزان کم شنوایی ولی استاد دانشگاه است و یا مسئول باجه بانک است برای این دو فرد شنیدن کوچکترین صداها با کمترین خطا بسیار مهم و ضروری است .

سمعک ها دستگاههایی با تکنولوژی بالا هستند که توسط شنوایی شناسان با توجه به نوع کم شنوایی و بسیاری از ویژگی های دیگر تجویز می شوند. برای تجویز مناسب سمعک ابتدا باید ارزیابی های دقیق شنوایی برای فرد انجام شود . میزان کم شنوایی در همه فرکانس ها باید اندازه گیری شود. وضعیت گوش میانی ، وجود پارگی در پرده گوش، وضعیت استخوانچه ها، وضعیت حلزون و عصب شنوایی نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. ارزیابی هایی نیز برای بررسی درک گفتار توسط سیستم مغز می بایست انجام شود. بسیاری از افراد می گویند که صداها را می شنوند ولی گفتار را درک نمی کنند که در این افراد ارزیابی سیستم سنترال شنوایی بسیار مهم است و بدون این ارزیابی ها فرد سودمندی لازم از سمعک را نخواهد داشت.  

می توان گفت که مهمترین بخش پروسه خرید سمعک ، ارزیابی های دقیق به منظور تشخیص درست مشکل است. خرید سمعک بدون ارزیابی های دقیق می تواند آسیب های جدی به سیستم شنوایی وارد کند. گاهی نیز لزومی به خرید سمعک و پرداخت هزینه های سنگین نیست و با یک درمان دارویی کوتاه مدت و یا حتی یک جرمگیری ساده مشکل فرد حل می شود.

تاکید می کنیم که مهمترین اقدام برای خرید سمعک مراجعه به متخصص شنوایی برای ارزیابی های دقیق و تعیین نوع درمان توسط شنوایی شناس است.در صورتیکه تنها درمان، استفاده از سمعک باشد تجویز سمعک توسط شنوایی شناس انجام می گیرد.یکی از ساده ترین و اولین ارزیابی ها برای انتخاب سمعک انجام ادیومتری است. در پایان تست شنوایی ادیومتری چارتی حاصل می شود که که ادیوگرام نام دارد.

در این چارت مشخص می شود که کم شنوایی فرد در هر فرکانس به چه صورت است یعنی در واقع فرد صداهای بم و صداهای زیر و صدا های میانه را در جه سطح شدتی می شنود. تنها شنیدن صداها مهم نیست بلکه باید دید فرد گفتار را چگونه می شنود . برای ارزیابی شنیدن گفتار و درک گفتار آزمون های گفتاری انجام می شود که شامل آزمون های ساده تا آزمون های بسیار پیچیده تر است که توسط شنوایی شناس ارزیابی و تفسیر می شود. بسیاری از افراد در محیط آرام مشکلی ندارند ولی در محیط پر سرو صدا درک گفتار ندارند. برای این موضوع نیز آزمون هایی وجود دارد که درک گفتار در فرد در محیط پر سر و صدا و در اصطلاح نویزی ارزیابی می شود.

تست شنوایی در همین جا خاتمه نمی یابد زیرا پارامترهای بسیار زیادی در انتخاب سمعک مناسب دخیل هستند. چون تنها خرید سمعک اهمیت ندارد بلکه انتخاب سمعک مناسب مهم است. تست های معمول دیگری که برای تجویز سمعک مورد استفاده قرار می گیرد آزمون تمپانومتری به منظور ارزیابی وضعیت گوش میانی ، رفلکس شنوایی برای ارزیابی اولیه عصب شنوایی است . 

این تست ها بسیار حائز اهمیت هستند. مثلا در فردی که پارگی در پرده گوش دارد استفاده از مدل های خاصی از سمعک ممنوع است زیرا می تواند میزان آسیب  و عفونت را بیشتر کند . یکی از  ارزیابی هایی که در این بخش در انتخاب سمعک مورد استفاده قرار می گیرد آزمون ABR است که البته در همه افراد نیاز به این ارزیابی نیست و به تشخیص متخصص شنوایی این آزمون انجام می شود.این پروسه ارزیابی در افراد نرمال است در کودکان و افراد دارای اختلالات همراه پروسه تجویز سمعک بسیار پیچیده تر و تخصصی تر است.

درک کلمات نیازمند  عملکرد صحیح  چند سیستم است . برای درک کلمات ابتدا باید گوش ها تمام اصوات را به طور صحیح دریافت کنند . مثلا وقتی فردی کم شنوایی دارد به دلیل نشنیدن  ممکن است نتواند بین حروف تمایز قایل شود و بنابراین کلمات مشابه را اشتباه بشنود به عنوان مثال فرد نمی تواند تشخیص دهد که کلمه گفته شده ” زرد ” است یا “سرد”  و یا مثلا ” سر” یا ” در” و یا ” رنگ” یا ” زنگ” است .

وقتی فرد از سمعک مناسب با تنظیمات درست استفاده کند اصوات قابل شنیدن می شوند و مشکل تمایز کلمات تا حدودی حل می شود ولی برای درک درست کلمات به سلامت سیستم  های دیگر و از جمله عملکرد درست نیمکره های مغزی نیز نیاز است گاهی عصب شنوایی و سیستم شنوایی در قسمت مغز انقدر ضعیف شده است که حتی با وجود تقویت صدای خوب توسط سمعک ولی تمایز درست را انجام نمی دهد . برخی مطالعات نشان داده اند که  استفاده از سمعک می تواند به تدریج باعث بهبود  عملکرد مغزی در بخش های مربوط به شنوایی شود و  فهم و درک کلمات را بهبود بخشد. از طرف دیگر  برخی شواهد تحقیقاتی وجود دارد که نشان می دهد اگر از سمعک استفاده نکنیم و یا دیر استفاده کنیم ، توانایی بازسازی مغز در قسمت شنوایی از دست می رود .

این یک سوالی است که در ذهن بسیاری از افرادی که برای خرید و تجویز سمعک مراجعه می کنند وجود دارد.  اساسا این فکر از آنجا آمده است که سمعک صداها را بلندتر می کند و به خوبی می دانیم که صدای بلند می تواند باعث کاهش شنوایی شود. اما آیا چنین چیزی واقعیت دارد؟ پاسخ به این پرسش نیاز به کمی توضیح دارد . این موضوع به طور تخصصی در مطالعات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است به عنوان اصل کلی، هرگونه مواجهه با سر و صدا که باعث بدتر شدن سطح آستانه شنوایی افراد با شنوایی عادی شود، برای شنوایی افرادی که دارای اختلال شنوایی حسی-عصبی هستند نیز مضر است. در نتیجه، به منظور اطمینان از عدم آسیب در شنوایی یک کاربر سمعک، میزان خروجی سمعک باید به گونه ای باشد که به افراد دارای شنوایی عادی آسیبی نرساند.

سمعک ها مدارات بسیار پیشرفته ای هستند که در لابراتوارهای پیشرفته تحت نظر متخصصین طراحی و ساخته شده اند . سمعک صدا ها را تقویت می کند و بنابراین اگر تقویت به صورت نادرست و غیر اصولی انجام شود می تواند آسیب های جدی به سیستم شنوایی وارد کند. در سمعک ها برای جلوگیری از آسیب به سیستم شنوایی مداراتی طراحی شده است که با تنظیم این مدارات با توجه به کم شنوایی فرد و نتایج ارزیابی او سطح خروجی سمعک کنترل می شود کنترل سطح خروجی سمعک توسط شنوایی شناس که تحصیلات و دانش کافی برای این کار دارد انجام می گیرد تا از آسیب زایی جلوگیری شود. این شاید یک هشدار جدی باشد که سمعک را از غیر متخصص تهیه نکنیم. 

خرید سمعک از غیر شنوایی شناس نه تنها باعث اتلاف هزینه و وقت می شود بلکه می تواند آسیب زا نیز باشد. تعین میزان خروجی درست و مطمین تنها توسط شنوایی شناس امکان پذیر است. 

تقویت دو گوشی یعنی در افرادی که در دو طرف کم شنوایی دارند  سمعک از دو سمعک استفاده کنند. بدیهی است که این روش از سمعک یک طرفه بهتر است، عملکرد کامل شنوایی تنها با دو گوش حاصل می شود.همانطور که برای دویدن به عملکرد صحیح دو پا نیاز است برای خوب شنیدن نیز دو گوش باید تقویت شوند. برخی از عملکردهای شنوایی نیز تنها با  عملکرد صحیح دو گوش امکانپذیر است مثلا درک منبع و جهت صدا و یا درک گفتار در محیط های شلوغ مانند مهمانی ها.  وقتی تنها یک گوش از سمعک استفاده می کند گوش دیگر دچار تنبلی می شود. تنبلی گوش به معنی کاهش درک گفتار در گوش بدون سمعک به مرور زمان است. تقویت دوگوشی تاثیر “سایه سر” را به حداقل می رساند، مکان یابی صدا را بهبود می بخشد، دامنه پویایی را افزایش می دهد.

مزایای سمعک دو گوشی

• درک بهتر: اطلاعات یک گوش ممکن است با گوش دیگر متفاوت باشد
• مکان یابی صداها: اطلاعات هر دو گوش به فرد اجازه می دهد تا یک منبع صوتی را مکان یابی کند
• هر دو گوش را فعال نگه می دارد (از آن استفاده کنید یا آن را از دست بدهید)
• تاثیرات صداهای بلند را کاهش می دهد هنگامی که بین دو گوش تقسیم شود (دامنه پویایی را بهبود می بخشد)
• به فرد امکان می دهد گفتار را از هر دو طرف درک کند

چه چیزی باعث می شود که افراد تنها از یک سمعک استفاده کنند؟

هزینه بالاتر

سخت تر بودن نگهداری دو سمعک

استفاده طولانی مدت از یک سمعک و از بین رفتن عصب گوش بدون سمعک که دیگر امکان استفاده از سمعک را نمی دهد

وجود مشکل پزشکی در یک گوش مثلا پارخ بودن پرده تمپان و یا عفونت های مکرر